دالبی ویژن (Dolby Vision) چیست؟

اهمیت موضوع

هر روز تلویزیون های جدیدی وارد بازار می شوند که از فناوری های مختلفی در آنها استفاده شده است و از آرم ها و اختصارات متفاوتی برای بیان آنها استفاده می شود. یکی از این فناوری ها که اختصار DV به آن اختصاص دارد Dolby Vision یا دالبی ویژن نام دارد که تعداد روز افزون مجموعه های 4K Ultra HD را برای شما فراهم می کند. اما دالبی ویژن دقیقا چیست؟ چه کاری برای ما انجام می دهد؟ تفاوت Dolby Vision و HDR در چیست؟ بابیرُز در این پست به این سوالات پاسخ می دهد.

(برای اینکه این مقاله را بهتر درک کنید توصیه میکنیم حتما اول مقاله HDR در همین سایت را مطالعه کنید. HDR چیست )

تعریف دالبی ویژن

برای بهبود کیفیت تصویر مهم ترین نوآوری در کیفیت تصویر تلویزیون، توسعه رنگ است. توسعه یعنی دقیقا همان کاری که دالبی ویژن انجام می دهد. دالبی ویژن یک نام تجاری برای فرمت ویدئویی 4K HDR است. در یک تعریف ساده که بگوییم HDR یک راه برای نشان دادن تعداد بیشتری رنگ با افزایش عمق رنگ و سطح روشنایی آن است (HD نسل قبل از HDR بود). LCD و OLED های امروزی توانایی نمایش طیف گسترده ای از رنگ ها را دارند، اما آنها تا زمانی که از HDR استفاده نکنند هیچ راهی برای رسیدن به پتانسیل کامل خود ندارند . آرایه ای از فرمت های HDR در تلویزیون های مختلف آن را به یکی از خسته کننده ترین و پیچیده ترین تکنولوژی ها در دنیای تلویزیون تبدیل کرده است که Dolby Vision میتواند یک پاسخ به مشکلات HDR باشد و اخیرا بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
برای استفاده از آرم دالبی ویژن بر روی یک تلویزیون یا دستگاه پخش بلو-ری و یا هر وسیله دیگری، تولیدکنندگان باید هزینۀ آن را پرداخت کنند و بعد از گرفتن مجوز آن می توانند از این فناوری استفاده کنند.

مهم ترین چیز در مورد دالبی ویژن این است که یک لایه متادیتای پویا را به سیگنال ویدئویی معمولی HDR اضافه می کند. این متادیتای پویا دستورالعمل ها را صحنه به صحنه از تولیدکنندگان محتوا درمورد چگونگی ارائه تصویر دریافت می کنند. پس بطور بالقوه همه چیز از کنتراست گرفته تا جزئیات و عمق رنگی در اینجا بهبود می یابد. این به این معنی است که رنگ ها و نتیجتا تصاویر در دالبی ویژن در مقایسه با فیلم های پویای استاندارد دقت بسیار بالاتری دارند. جزئیات سایه ها، رنگ، سطح سیاهی و.. همگی بهبود می یابند و نتایج در دالبی ویژن همواره بهتر است.

یک سوال که در اینجا مطرح می شود این است که مگر HDR نیز همین کار را نمی کرد؟ تعریف HDR این بود که صفحه نمایش را قادر می ساخت محتوا را با کنتراست بیشتر، رنگ های دقیق تر و تصاویر واضح تر پخش کند. پس تفاوت دالبی و اچ دی آر در چیست؟

تفاوت HDR10 و دالبی ویژن

HDR10 را میتوان بعنوان یک استاندارد باز برای محتوای با رنج داینامیکی بالا (High Dynamic Range) در تلویزیون مورد توجه قرار داد. تمام مجموعه هایی که برچسب HDR و یا Ultra HD دارند باید قادر به پردازش محتوای HDR10 باشند. دستورالعمل های خاص و فراداده های موجود در برنامه های HDR به نمایشگر تلویزیون می گوید که چگونه رنگ ها را تعیین کند و سطح روشنایی را تنظیم کند.

اما برعکس ، دالبی ویژن دستورات خاصی را برای سازگاری با فرمت آن تنظیم می کند. در واقع دالبی دارای دستورالعمل هایی برای نحوۀ تولید فیلم، پخش و نمایش تلویزیون است که باید Dolby Vision HDR را رمزگذاری و رمزگشایی کند. دالبی ویژن به لحاظ فنی از HDR10 دشوارتر و طبیعتا بهتر است و دلیل این حرف را در پاراگراف بعدی آورده ایم.

دالبی ویژن بهتر است یا HDR10 ؟

♦ دالبی ویژن:
اگر به طور دقیق به این دو تکنولوژی نگاه کنیم دالبی ویژن باید یک تصویر پویاتر، شفاف تر و روشن تر ارائه دهد و بطور کلی تلویزیون های که از دالبی ویژن بهره مند هستند باید از لحاظ فنی از تلویزیون های HDR10 برتر باشند. 
دالبی ویژن دستورالعمل ها و فراداده هایی فراهم می کند که می تواند صحنه به صحنه تغییر کند (متادیتای پویا) و به تلویزیون بگوید که کنتراست را افزایش دهد و یا یک رنگ خاص را تقویت کند. علاوه بر این حداکثر مشخصات دالبی برای تلویزیون ها، عمق رنگی 12 بیت برای نمایش 68 میلیارد رنگ ممکن می باشد (در حالیکه عمق رنگی قدیمی 8 بیت، تنها 16.7 میلیون رنگ را نمایش می دهد). از نظر روشنایی نیز دالبی ویژن اجازه می دهد که تلویزیون به سطح روشنایی 4000 نیت و حتی بالاتر برسد (نیت یا Nit معیار سنجش شدت نور در واحد مساحت در یک جهت مشخص است که با یکان نیت اندازه گیری می شود.)

♦ HDR10 :
در مقابل، HDR10 از یک مجموعۀ ثابت از فراداده ها استفاده می کند (متادیتای ثابت)! پس تلویزیون با انعطاف پذیری کمتری به ادارۀ صحنه های یک فیلم می پردازد. HDR10 از عمق رنگی 10 بیت استفاده می کند پس قادر به نمایش 1.07 میلیارد رنگ است. همچنین از نظر روشنایی نیز HDR10 قادر به افزایش سطح روشنایی تلویزیون تا 1000 نیت است.

اما داستان به اینجا ختم نمی شود. ما بدانیم این اعداد و ارقام اصلا با محتواهای موجود می خواند یا نه! بعضی چیزها با هم همخوانی ندارند و به عبارتی در تناقض اند. همه مشخصات استاندارد دالبی ویژن واقعیت ها و مشخصات های موجود را رعایت نکرده است. برای مثال:

1. هیچ تلویزیون مصرفی تا امروز قادر به تولید محتوای با عمق 12 بیت نبوده است! بنابراین برتری دالبی ویژن بر HDR10 از لحاظ عمق رنگ تا امروز قابل درک نبوده و عملا تفاوتی با هم نداشته اند. این در آینده می تواند یک مزیت محسوب شود ولی فعلا نه.

2. سطح روشنایی هم در دالبی ویژن و هم در HDR10 قابل انعطاف و قابل کنترل است. برای مثال تنظیمات OLED نمی تواند سطح روشنایی LCD را بالا ببرد اما از آنجا که اولدها در سطح روشنایی پایین، کنتراست بهتری ارائه می دهند صلاحیت آن را دارند که در مجموعه های سازگار با دالبی ویژن و HDR10 نام برنده شوند.

نکتۀ بابیرُز: هر تلویزیونی که از دالبی ویژن پشتیبانی می کند از HDR10 نیز پشتیبانی می کند اما عکس آن درست نیست.

آیا دالبی ویژن کیفیت تصویر را واقعا تغییر می دهد؟

بله. در حالیکه ممکن است شما قادر به دیدن تفاوت آن نباشید ولی دالبی ویژن در حقیقت میلیاردها رنگ را برای مثال در غروب آفتاب نمایش می دهد. در حالیکه اگر با HDR به تماشای آن بنشینید متوجه خطوطی در صفحه نمایش تلویزیون خواهید شد.

آیا HDR نیز می تواند تا این حد در کیفیت موثر باشد؟
بله، اما در +HDR10 . سامسونگ در این نسخه کاستی های HDR را برطرف کرده است. از ویژگی های اصلی نسخۀ +10 پشتیبانی از متادیتاهای پویا است؛ یعنی چیزی شبیه به آنچه که دالبی ویژن برای بهبود عملکرد تصویر و جزئیات قابل مشاهده در صحنه های مختلف ارائه می دهد.

چه تلویزیون هایی از دالبی پشتیبانی می کنند

دالبی ویژن به سرعت در حال تبدیل شدن به استاندارد واقعی HDR برای تلویزیون های 4K است. همۀ تولیدکنندگان اصلی و معتبر تلویزیون از LG تا TCL دارای مجموعه های سازگار با دالبی ویژن هستند. برای مثال تلویزیون E8 اولد الجی،  تلویزیون اولد A8F سونی و یا تلویزیون N3000 هایسنس همه از دالبی بهره می برند. 

لیست تلویزیون های پرفروش فروشگاه بابیرُز که مجهز به دالبی ویژن هستند:
♦ C8 الجی
♦ X8500G سونی
♦ SK8500 الجی
♦ SM8600 الجی
♦ X9000F سونی
♦  UM7660 الجی
♦ X7000G سونی

شاید تعجب کنید که چرا در لیست فوق ردی از سامسونگ نیست! سامسونگ با اینکه از بزرگترین تولیدکنندگان تلویزیون است اما از دالبی ویژن اجتناب می کند و به جای آن از استاندارد HDR10 شرکت خودش استفاده می کند. سامسونگ معتقد است که با استفاده از پردازش تصویر بوسیله HDR10 میتواند عملکرد HDR را در حد دالبی بهبود بخشد و جایگزینی که برای متادیتای پویای دالبی در نظر گرفته است +HDR10 می باشد.

دالبی ویژن در تلفن های همراه

در اکثر تلفن های همراه هوشمند از HDR استفاده شده است و تعدادی نیز از دالبی بهره مند هستند. دالبی ویژن در اینجا نیز به همان شیوه ای کار می کند که در تلویزیون کار می کند اما نتیجه ای که می بینید به مراتب در گوشی بهتر است. اولین گوشی که در آن از دالبی ویژن استفاده شد G6 الجی بود. اپل در آیفون 8 و همچنین در سری جدید  گوشی هایش یعنی آیفون XS و XR از دالبی پشتیبانی می کند.

محتوای دالبی در کجاها پیدا می شود؟

♦ نتفلیکس (Netflix) در خط مقدم تکنولوژی دالبی است و سینمایی از دالبی در آن موجود است.

 

---

♦ آمازون(Amazon) نیز دارای محتوای 4k دالبی ویژن است و روز به روز آن را گسترش می دهد.